آنالیز ترکیب بدن BIA
دستگاه آنالیز ترکیب بدن BIA چیست؟
یکی از روشهای کاربردی در تجزیه و تحلیل ترکیب بدن از نظر درصد چربی و حجم عضلات و دیگر فاکتور ها استفاده از دستگاه آنالیز بدن یا BIA است. این دستگاه با استفاده از ایمپالس ها و سیگنال های الکتریکی که وارد بدن می کند، با توجه به مقاومت متفاوت بافت های بدن نسبت به عبور جریان الکتریکی، حجم عضلات آب و چربی و در مجموع ترکیب بدن را به ما نشان می دهد. مقایسه نتایج به دست آمده از دستگاه آنالیز بدن با مقادیر نرمال و هدف به افراد عادی و ورزشکاران کمک می کند تا در انتخاب نوع رژیم غذایی و رژیم لاغری خود یا چیدمان تمرینات ورزش خود، عملکرد بهتری داشته باشند. در ادامه در مورد ترکیب بدن و آنالیز بدن جزئیات بیشتری را بیان خواهیم کرد.
منظور از آنالیز ترکیب بدن چیست؟
آنالیز ترکیب بدن یا Body Composition به فرایندی گفته می شود که طی آن ترکیبات بدن اندازه گیری می شوند. در این فرایند ترکیب بدن به دو نوع بافت چربی و توده بدون چربی که شامل آب، پروتئین و مواد معدنی است، تقسیم می شود. روش های آنالیز بدن به ما کمک می کنند تا مقدار دقیق آب بدن، عضلات به تفکیک توزیع در بخشهای مختلف بدن و چربی را مشخص کنیم و بر اساس این مقادیر نوع رژیم غذایی یا برنامه تمرینی خود را تنظیم کنیم. امروزه استفاده از این آنالیز ها در تدوین رژیم های مختلف غذایی از جمله رژیم های خاص کتوژنیک، آتکینز، فستینگ و غیره مورد توجه قرار گرفته است.
بی توجهی به نتایج آنالیز بدن در تدوین رژیم های غذایی یا تمرینات ورزشی می تواند منجر به اشتباه در این فرایند ها شود. به طور مثال اگر فردی که بدنی عضلانی و چربی کمی دارد به صرف ظاهر بدن چاق تصور شود، و یک رژیم انلاین کم کالری را در پیش گیرد، موجب عضله سوزی خواهد شد. همچنین برخی افراد با وجود لاغر به نظر رسیدن، احتمال دارد که میزان چربی در ترکیب بدنشان زیاد باشد و نیاز به کالری بالایی نداشته باشند.
تست بادی آنالیز چیست؟
همانگونه که گفتیم شناخت ترکیب بدن می تواند در تنظیم رژیم های غذایی و تمرینات بدنسازی رشته های مختلف موثر باشد. راه رسیدن به ترکیب بدن، انجام تست آنالیز ترکیب بدن با دستگاههایی مانند BIA و برند مشهور آن اینبادی (Inbody) است که می تواند گزارشی دقیق و با جزئیات از ترکیب بدن را در اختیار ما قرار دهد. هرچند انجام تست آنالیز بدن بیشتر بین ورزشکاران رایج است اما در موارد دیگری مانند برنامه ریزی برای تغذیه و رشد قدی کودکان، افراد لاغر یا دارای اضافه وزن و حتی سالمندان نیز ضرورت دارد.
کاربرد های تست آنالیز بدن یا اینبادی چیست؟
دستگاه تست آنالیز بدن، نوعی دستگاه پزشکی است که با استفاده از فناوری بیوالکتریک امپدانس یا همان BIA ، در تجزیه و تحلیل ترکیب بدن به کار می رود. در این دستگاه با استفاده از جریان الکتریکی خفیفی که از اندام های مختلف عبور می دهد و با توجه به مقاومت مختلف بافت های مختلف بدن، درصد ترکیباتی از جمله آب، چربی و عضله را مشخص می کند. براساس همین فاکتورها، کاربردهای مختلفی برای تست آنالیز بدن ایجاد می شود که عبارتند از:
- تشخیص و پیگیری وضعیت سلامت
پس از مشخص شدن درصد ترکیبات بدن، با مقایسه ارقام به دست آمده با اندازه های استاندارد با توجه به سن و جنس می توان به وضعیت سلامت فرد پی برد و با توجه به نیاز های او برنامه های ورزشی یا تغذیه ای مناسب را طراحی نمود.
- تعیین مقدار انرژی مورد نیاز
با توجه به درصد چربی و عضلات فرد و دیگر نتایجی که از تست آنالیز بدن به دست می آید، با راهنمایی متخصص می توان میزان تقریبی انرژی و کالری مورد نیاز برای تنظیم رژیم غذایی را مشخص نمود. تعیین دقیق این مقادیر در بهبود سلامت فرد و اثر بخش بودن رژیم های تغذیه ای بسیار مفید است.
- بررسی تاثیر برنامه تمرینی
از دیگر کاربردهای تست آنالیز بدن بررسی میزان تاثیر برنامه های تمرینی است که توسط مربیان ورزشی تجویز می شود. در این موارد اغلب پس از گذشت چندین هفته از شروع یک برنامه تمرینی برای ورزشکار، نتایجی که از آنالیز بدن به دست می آید با اهداف مورد انتظار مقایسه می شود و در صورت نیاز تغییراتی در برنامه ایجاد خواهد شد.
- پیگیری درمان بیماری ها
در برخی مواقع دستگاه آنالیز بدن در درمان های پزشکی نیز کاربرد پیدا می کند؛ بدین صورت که افرادی که مبتلا به بیماریهای مانند دیابت و قلبی و عروقی هستند، برای بررسی وضعیت جسمی در طی فواصل زمانی مشخص در طول دوره درمان، این آنالیز را انجام می دهند. پزشک با توجه به نتایج تست آنالیز بدن می تواند اثر بخش بودن درمان یا نیاز به تجدید نظر در برخی اقدامات درمانی را تشخیص دهد. همچنین در صورت بروز لاغری سریع در یک فرد نیز می توان از نتایج این آنالیز در تشخیص صحیح علت این مشکل کمک گرفت.
روش های جدید برای ارزیابی یا آنالیز ترکیب بدن
همان طور که گفته شد، شناخت ترکیبات بدن در موارد مختلفی از جمله فعالیتهای ورزشی، درمان و رژیم های تغذیه ای ضروری است. امروزه علاوه بر تست مقاومت بیوالکتریکی یا بیوالکتریال امپدانس (BIA)، روشهای مختلفی برای ارزیابی آنالیز بدن وجود دارد که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
- سنجش میزان کل آب بدن
- وزن کشی زیر آب (هیدرواستاتیک)
- حجم سنجی جا به جایی هوا
- سنجش جذب فوتون یا دگزا (DEXA: Dual-Energy X-Ray Absorptiometry)
- تصویربرداری با کیفیت مغناطیسی (MRI)
- پروتئین کل بدن
- اندازه گیری پتاسیم کل بدن
- عکس برداری کامپیوتری یا سی تی اسکن
- سونوگرافی و تصویر نگاری یا رزونانس مغناطیسی
تفسیر آنالیز بدن
هرچند استفاده از تست آنالیز بدن می تواند به ما نتایج متعددی در مورد بافت بدن بدهد؛ اما بدون داشتن تخصص و مهارت در تفسیر این نتایج، عملا این اعداد به دست آمده کاربردی نخواهند داشت. استفاده از راهنمایی های مراقب بهداشت یا پزشک در بررسی آنالیز بدن می تواند برای تعیین اهداف سلامت، تعیین مداخلات مناسب و پایش شرایط بیمار در طول زمان مورد استفاده قرار گیرد. چنانچه بتوانیم با تفسیر نتایج آنالیز بدن درصد بافت های مختلف بدن را به دست بیاوریم می توانیم با مقایسه این ارقام با مقادیر نرمال، به دنبال راهکارهایی برای بهبود وضعیت جسمی و سلامت خود باشیم. می توان گفت که ترکیب بدن هر فرد تقریبا مطابق با درصد های زیر است:
ترکیبات بدنی ایده آل | ||
مردان | زنان | |
درصد توده عضلانی | 45 درصد | 36 درصد |
چربی ضروری | 3 درصد | 12 درصد |
چربی ذخیره شده | 12 درصد | 15 درصد |
استخوان ها | 15 درصد | 12 درصد |
بقیه ی موارد | 25 درصد | 25 درصد |
با توجه به این مقادیر نرمال می توان به تفسیر نتایج به دست آمده از آنالیز بدن پرداخت که برخی از مهمترین ای تفسیرها را در ادامه مطلب بررسی خواهیم کرد:
- مقدار آب بدن
میزان آب بدن یا TOTAL BODY WATER با توجه به سن و جنس می تواند تا حدودی تغییر کند. بدن انسان از مقدار قابل توجهی آب تشکیل شده و میزان آن بسته به تعدادی از عوامل مانند سن و جنسیت متفاوت است. اما این میزان به طور کلی در حدود 60 درصد وزن بدن باید باشد و TBW به دست آمده از دستگاه BIA بر اساس همین معیار تفسیر می شود.
- بررسی و تجزیه تحلیل چربی و عضلات بدن با آنالیز ترکیب بدن BIA
در تست آنالیز بدن در دو بخش با عنوان های Skeletal Muscle Mass به معنی حجم عضلات و Body Fat Mass به معنی توده چربی بدن، نتایج ارزیابی به دست می آید. چنانچه فرد میزان توده عضلانی بیشتری داشته باشد، می توان نتیجه گرفت که بدن قوی تر و سوخت ساز بالاتری دارد.
- توده عضلانی اسکلتی یا SMM
همان طور که گفتیم توده عضلانی اسکلتی با عنوان SMM را می توان در نتیجه تست آنالیز ترکیب بدن به دست آورد و بر اساس میزان به دست آمده می توان مقدار عضلات متصل به استخوان ها را نیز مشخص نمود که در ارزیابی شرایط بدنی یک فرد به خصوص در برنامه ریزی های ورزشی بسیار موثر است.
- توده چربی بدن
آنالیز توده چربی بدن به معنی تعیین نسبت چربی به سایر بافتهای بدن است. پس از به دست آوردن نتایج حاصل از تست آنالیز ترکیب بدن، این مقادیر با استاندارد ها متناسب با هر وضعیت جسمی مقایسه می شوند و در برنامه ریزی های ورزشی یا رژیم های غذایی مد نظر قرار می گیرند. البته مقدار توده چربی در بدن را می توان در نواحی مختلف مانند چربی های زیر جلدی، چربی احشایی و چربی های اطراف عضلات با استفاده از این تست به دست آورد که می تواند جزئیات بیشتری را در اختیار مراقبت بهداشت یا مربی ورزشی قرار دهد و می تواند در تنظیم برنامه های خاص برای لاغری موضعی مورد استفاده قرار گیرد. در حالت کلی میزان توده چربی ایده ال هر فرد باید مطابق با جدول زیر باشد:
میزان نرمال درصد توده چربی در بدن | ||||
مردان | زنان | |||
چربی ضروری | ۲ تا ۵ درصد | ۱۰ تا ۱۳ درصد | ||
ورزشکاران | ۶ تا ۱۳ درصد | ۱۴ تا ۲۰ درصد | ||
سلامتی و فیتنس | ۱۴ تا ۱۷ درصد | ۲۱ تا ۲۴ درصد | ||
میانگین | ۱۸ تا ۲۴ درصد | ۲۵ تا ۳۱ درصد | ||
با مقایسه نتایج حاصل از تست آنالیز ترکیب بدن و این مقادیر نرمال می توان به نتایج بهتری در زمینه رژیم های غذایی، تمرینات ورزشی و بهبود عملکرد و سلامت بدن رسید.
برای دریافت مشاوره رایگان فرم زیر را پر کنید
کارشناسان ما در اسرع وقت با شما در تماس خواهند بود