اگر شما هم دائماً احساس می‌کنید که چیزی داخل چشمتان رفته است یا دائم احساس درد و خارش چشم دارید و چشم‌هایتان قرمز است، ممکن است دچار خشکی چشم شده باشد. خشک چشم عارضه‌ای است که میلیون‌ها نفر با آن درگیر هستند. در این مقاله می‌خواهیم با هم بررسی کنیم که خشکی چشم چیست؟ برای خشکی چشم چی بخوریم؟ و چه روش‌هایی برای درمان خشکی چشم وجود دارد.
خشکی چشم چیست؟
خشکی چشم به حالتی گفته می‌شود که در آن غدد اشکی چشم به‌اندازه کافی اشک تولید نمی‌کنند تا چشم را مرطوب نگه دارند یا اشکی که تولید می‌کنند کیفیت لازم را ندارد. در هر دو این حالت‌ها چشم خشک می‌شود و باعث احساس ناراحتی و اختلالات بینایی می‌شود. خشکی چشم جز اختلالات رایج است و میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا به این عارضه دچار هستند.
برای خشکی چشم چی بخوریم
اگر شما هم از آن دسته افراد هستید که می‌پرسید برای خشکی چشم چی بخوریم، باید به شما بگوییم که به نقل از سایت medicalnewstoday برخی از مواد غذایی برای سلامت عمومی چشم مفید هستند و می‌توانند علائم خشکی چشم را تسکین دهند. اما باید به خاطر داشته باشید که این مواد غذایی با مصرف محدود تأثیری ندارند؛ بلکه شما باید الگو و رژیم غذایی خود را متناسب با آن تغییر بدهید تا تأثیر آن را ببینید.
امگا 3
برخی از اسیدهای چرب امگا 3 مثل ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) و دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) برای سلامتی فواید زیادی دارند و می‌توانند علائم و مشکلات ناشی از خشکی چشم را تسکین بدهند. یک مطالعه که در سال 2019 در ncbi انجام شده است، این ادعا را برای مصرف مکمل امگا 3 ثابت کرده است. پس می‌توانیم نتیجه گیری کنیم که خوردن غذاهای غنی از امگا 3 نیز می‌تواند در این راستا مفید باشد.
ماهی‌های چرب مثل سالمون، ماهی خال مخالی، ماهی تن و ماهی ساردین حاوی این نوع اسیدهای چرب هستند. پس اگر دچار خشکی چشم هستید، نباید از خوردن این ماهی‌ها یا مکمل امگا 3 غافل شوید.
پربیوتیک
یکی دیگر از مواد غذایی که میتوانید برای درمان خشکی چشم آن را به رژیم لاغری خود اضافه کنید، پربیوتیک است. یک مطالعه که در سال 2020 در mdpi.com انجام شده است، نشان داده است که بین میکروبیوم (باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های روده) و خشکی چشم ارتباط مؤثری وجود دارد.
در نتیجه مصرف پروبیوتیک‌های متنوع می‌تواند باعث متعادل شدن میکروبیوم روده می‌شود و می‌تواند به تولید اشک نیز کمک کند. غذاهای تخمیر شده منبع خوبی از پروبیوتیک‌ها هستند. برخی از این غذاها عبارت‌اند از:
- ترشی کلم و دیگر ترشی‌ها
- ماست
- میسو
البته این غذاها نسبت به مکمل‌های پروبیوتیک تأثیر کمتری دارند و در صورت صلاحدید پزشک بهتر است شما از مکمل‌های پروبیوتیک مناسب استفاده کنید.
ویتامین A
ویتامین A یکی از ویتامین‌های محلول در چربی است که در میوه‌ها و سبزیجات نارنجی‌رنگ و برخی محصولات حیوانی مثل تخم‌مرغ وجود دارد. این ویتامین برای سلامت کلی چشم و تولید اشک مفید است. یک مطالعه که در سال 2019 انجام شده است نیز ثابت کرده است که مصرف مکمل ویتامین A می‌تواند باعث بهبود کیفیت اشک شود.
میوه‌ها و سبزیجات نارنجی‌رنگ مثل هویج، پرتقال، سیب‌زمینی شیرین و همچنین برخی محصولات حیوانی مثل محصولات لبنی و تخم‌مرغ حاوی پرو ویتامین A هستند که بدن آن را به ویتامین A تبدیل می‌کند.
زینک (روی)
زینک یا روی یکی از مواد معدنی مفید است که باعث ارتقای سلامت شبکیه می‌شود و از چشم در برابر نور محافظت می‌کند. تأثیر مستقیم زینک بر خشکی چشم هنوز مشخص نیت بااین‌حال خوردن آن فواید زیادی برای سلامت چشم دارد.
- لوبیا یا حبوبات
- غلات غنی شده
- گوشت مرغ
- غلات کامل
- گوشت قرمز بدون چربی
ویتامین E
ویتامین E نیز یکی از آنتی‌اکسیدان‌های محلول در چربی است که برای سلامتی چشم فواید زیادی دارد. همچنین به نقل از یک مقاله که در سال 2016 منتشر شده است، مکمل‌های حاوی ویتامین E به بهبود پایداری لایه اشکی کمک می‌کنند.
- بادام‌زمینی
- بادام
- فلفل قرمز
- روغن جوانه گندم
- کدوتنبل
حاوی ویتامین E هستند.
مهم‌ترین دلایل خشکی چشم
به‌طورکلی، خشکی چشم زمانی اتفاق می‌افتد که چشم به میزان کافی رطوبت نداشته باشد. این مشکل می‌تواند ناشی از تولید ناکافی اشک توسط غدد اشکی یا تبخیر سریع اشک باشد. البته عوامل دیگری مثل کهولت سن و سبک زندگی ناسالم نیز از دلایل دیگر خشک چشم هستند.
عوامل محیطی و سبک زندگی
برخی از شرایط محیطی مثل آلودگی هوا، گردوغبار، گرم بودن بیش از حد هوا و… می‌توانند باعث خشکی چشم بشوند؛ زیرا در این شرایط رطوبت چشم سریع‌تر تبخیر می‌شود. به‌غیراز این شرایط محیطی، برخی عادت‌های ناسالم مثل استفاده طولانی از کامپیوتر یا تلفن همراه نیز می‌تواند باعث خشکی چشم شود. زیرا افراد هنگام استفاده از این وسایل، کمتر از حالت طبیعی پلک می‌زنند و رطوبت بیشتری از سطح چشمشان تبخیر می‌شود.
سیگارکشیدن و تغذیه نامناسب از دلایل دیگر خشکی چشم هستند.
علل فیزیولوژیکی و بیماری‌ها
اشکی که روی چشم ما وجود دارد از سه‌لایه تشکیل شده است که هر یک از آن‌ها ترکیبات خاصی دارند. به طور مثال در لایه سطحی یا بالایی اشک، چربی وجود دارد تا از تبخیر بیش از حد اشک جلوگیری کند. لایه میانی اشک حاوی نمک و آب است و از چشم در برابر عفونت محافظت می‌کند. لایه زیرین اشک نیز حاوی موکوس است که باعث می‌شود اشک به طور یکنواخت روی سطح چشم پخش شود. هرگونه اختلالی که باعث برهم‌خوردن تناسب این لایه شود، می‌تواند منجر به خشکی چشم شود. به طور مثال مسدودشدن مسیر چربی در لبه پلک، می‌تواند باعث تبخیر سریع اشک و خشکی چشم شود.
همچنین برخی از بیماری‌ها مثل
- بیماری‌های خودایمنی مثل لوپوس
- برخی از انواع سرطان مثل لنفوم چشم
- دیابت
- زونا
- اختلالات هورمونی
- روماتوئید آرتریت
- کمبود ویتامین A
- اختلالات مربوط به پلک مثل اکتروپیون و انتروپیون
همگی می‌توانند در ایجاد خشکی چشم نقش داشته باشند. همچنین بعد از عمل لیزیک چشم هم بیماران دچار عارضه خشکی چشم می‌شوند.
تأثیر داروها بر خشکی چشم
برخی از داروها مثل داروهای ضد حساسیت و داروهای فشارخون نیز می‌توانند در ایجاد خشکی چشم مؤثر باشند. داروهایی که می‌توانند باعث خشکی چشم شوند عبارت‌اند از:
- آنتی‌هیستامین‌ها
- داروهای برطرف‌کننده گرفتگی بینی
- داروهای ضدافسردگی
- داروی داروهای ایزوترتینوئین
- برخی از داروهای مسکن
علائم خشکی چشم
- سوزش و خارش چشم
- احساس وجود شن در چشم
- حساسیت به نور
- احساس ناراحتی هنگام رانندگی در شب
- قرمزی چشم
- احساس ناراحتی هنگام استفاده از لنزهای تماسی چشم
- جمع‌شدن مخاط غلیظ دور چشم
- احساس چسبندگی پلک‌ها
- تار شدن دید
- احساس ناراحتی و درد هنگام مطالعه
- سردرد
جز علائم شایع خشکی چشم هستند که در صورت مشاهده آن‌ها باید به چشم‌پزشک مراجعه کنید.
راه‌های پیشگیری از خشکی چشم
برای پیشگیری از خشکی چشم:
- در روزهای آفتابی از عینک‌های آفتابی استاندارد استفاده کنید.
- در روزهایی که هوا آلوده است یا گردوغبار زیادی دارد تاحدامکان در منزل بمانید.
- درصورتی‌که از کامپیوتر یا تلفن همراه استفاده می‌کنید، برای محافظت از چشم‌هایتان عینک‌های مناسب با عدسی مخصوص بلو کنترل تهیه کنید.
- هنگام انجام‌دادن کارهایی که به تمرکز زیادی نیاز دارند پلک‌زدن را فراموش نکنید. همچنین بعد از حدود 20 دقیقه کار کردن، به مدت 20 ثانیه به یک فاصله دورتر نگاه کنید تا چشم‌هایتان کمی استراحت کنند.
- سیگار و دخانیات دیگر را ترک کنید.
- تاحدامکان چشم‌های خود را آرایش نکنید. برای آرایش از لوازم‌آرایش بی‌کیفیت استفاده نکنید.
- قبل از خواب آرایش خودتان را پاک کنید.
- از غذاهای اسیدی و قهوه کمتر استفاده کنید.
درمان‌های خانگی برای خشکی چشم
روش‌های خانگی مختلفی برای درمان خشکی چشم وجود دارند که می‌توانند علائم و عوارض خشکی چشم را تسکین بدهند. برخی از این روش‌ها عبارت‌اند از:
استفاده از کمپرس گرم و ماساژ
استفاده از کمپرس گرم یکی از روش‌های خانگی رایج برای رفع خشکی چشم است. برای این کار، یک پاچه گرم و مرطوب که حرارت مناسبی دارد آماده کنید و آن را به مدت 10 تا 15 دقیقه روی چشم‌های خود بگذارید.
ماساژدادن ملایم چشم از روی پلک‌ها با مقدار کمی روغن نارگیل یا روغن‌زیتون نیز می‌تواند در رفع خشکی چشم مؤثر باشد.
قطره‌های چشمی مصنوعی
قطره چشم پلی وینیل الکل یا اشک مصنوعی، یکی از داروهای بدون نسخه‌ای است که برای رفع خشکی چشم استفاده می‌شود. اشک مصنوعی با روان کردن چشم و حفظ رطوبت سطحی چشم، به رفع علائم خشکی چشم کمک می‌کند.
معمولاً توصیه می‌شود که 3 یا 4 بار در روز از این قطره استفاده کنید. البته استفاده از قطره‌های چشمی مصنوعی برای مصرف کوتاه مدت توصیه می‌شود و مصرف آن‌ها برای بیشتر از سه روز، باید توسط پزشک برای بیمار تجویز شود.
تغذیه مناسب و مصرف امگا ۳
امگا 3 برای پیشگیری از مشکلات چشمی مفید است و می‌تواند در این زمینه کمک کننده باشد. پس اگر دچار خشکی چشم هستید، غذاهایی حاوی امگا 3 را در رژیم فستینگ خود بیشتر استفاده کنید. به طور مثال از ماهی‌های چرب مثل سالمون، تخم کتان یا روغن آن، گردو، بادام و کنجد در غذاهای خود بیشتر استفاده کنید.
درمان‌های پزشکی خشکی چشم
روش‌های مختلفی برای درمان خشکی چشم وجود دارد. برخی از این روش‌های غیرتهاجمی هستند و برای خشکی خفیف چشم مؤثرند. درحالی‌که برخی دیگر تهاجمی هستند و برای درمان خشکی مزمن چشم انجام می‌شوند.
داروهای تجویزی
در برخی موارد، پزشک برای درمان خشکی چشم شما دارو تجویز می‌کند. این داروها عمدتاً شامل:
- داروهای برای کاهش التهاب پلک: اگر لبه پلک شما دچار التهاب شده باشد و مانع از ترشح چربی به داخل اشک شود، پزشک برای شما داروهای خوراکی یا موضعی آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند تا این التهاب برطرف شود.
- داروهایی با عملکرد مشابه اشک مصنوعی: اگر اشک مصنوعی نتواند به درمان خشکی چشم کمک کند، پزشک برای شما هیدروکسی پروپیل سلولز تجویز می‌کند. این دارو با قرارگرفتن بین چشم و پلک پایین، به‌آرامی حل می‌شود و ترکیبات آن باعث روان‌شدن چشم می‌شوند.
- داروهای محرک اشک: گاهی پزشک برای درمان خشکی چشم، داروهای محرک اشک تجویز می‌کند. کولینرژیک یکی از این داروها است.
- اسپری بینی: اسپری بینی وارنیکلین برای رفع خشکی چشم مؤثر است و ممکن است برای شما تجویز شود.
- داروهای مخصوص برای التهاب قرنیه: قطره‌ها حاوی کورتیکواستروئید یا داروی سرکوب‌کننده ایمنی سیکلوسپورین نیز ممکن است برای مدت کوتاه، برای رفع التهاب قرنیه تجویز شود.
هستند. همچنین اگر بیمار به بیماری زمینه مبتلا باشد که باعث خشکی چشم شده باشد، درمان آن بیماری نیز در دستور کار قرار می‌گیرد.
استفاده از لنزهای تماسی خاص
لنزهای تماسی نرم از نوعی پلاستیک انعطاف‌پذیر و هیدروژل ساخته شده‌اند که به روان‌شدن چشم کمک می‌کنند. همچنین نوعی از لنز تماسی به نام لنز اسکلرال نیز وجود دارد که می‌تواند به درمان خشکی چشم کمک کند. این لنزها لنزهای تماسی معمولی فرق دارند و بزرگ‌تر هستند. لنزهای اسکلرال یک طاق پر از اشک روی قرنیه چشم ایجاد می‌کنند که علائم خشکی چشم را تشکیل می‌دهد و برطرف می‌کند.
این لنزها یک درمان غیرتهاجمی و مؤثر برای رفع خشکی چشم هستند که این روزها طرفداران زیادی نیز دارند.
جراحی‌های مرتبط
اگر روش‌های متداول و غیرتهاجمی برای درمان خشکی چشم مؤثر نباشند، ممکن است چشم‌پزشک جراحی را به‌عنوان راه درمان توصیه کند.
جراحی‌های مختلفی برای درمان خشکی چشم انجام می‌شود که ممکن است شامل:
- قراردادن پلاگ های پانکتال برای جلوگیری از تخلیه اشک از چشم و مرطوب نگه‌داشتن چشم
- بستن مجرای اشکی با کوتر حرارتی
- پیوند جزئی غدد بزاقی دهان به چشم
- یا استفاده از غشای آمنیوتیک روی چشم
باشد. غشای آمنیوتیک یک لایه بافت است که از جفت به دست می‌آید و حاوی فیبر و فاکتورهای رشد است که خاصیت ضدالتهابی دارد. این روش، یک راه‌حل ایمن برای درمان خشکی مزمن چشم است.
جمع بندی
خشکی چشم می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد و حتی باعث اختلالات بینایی شود. در افراد مبتلا به این عارضه، چشم یا به مقدار کافی اشک تولید نمی‌کند یا اشکی که تولید می‌کند کیفیت لازم برای مرطوب نگه‌داشتن چشم را ندارد. در نتیجه چشم رطوبت کافی ندارد و فرد دائماً احساس سوزش و خارش چشم، سردرد، حساسیت به نور و تاری دید دارد. استفاده از اشک مصنوعی، کمپرس گرم، داشتن تغذیه مناسب، برخی داروها و در نهایت جراحی چشم، روش‌هایی هستند که برای درمان خشکی چشم استفاده می‌شوند.
رژیم آنلاین دکتر خورشیدی
سوالات متداول
برای درمان خشکی چشم چی بخوریم؟
غذاهای حاوی امگا 3 (ماهی سالمون و تخم کتان)، ویتامین A (هویج و تخم مرغ)، زینک (حبوبات و گوشت) و ویتامین E (بادام زمینی و کدو تنبل) و مکمل‌های پربیوتیک برا رفع خشکی چشم مفید هستند.
آیا لنزز تماسی می‌تواند به درمان خشکی چشم کمک کند؟
لنز تماسی اسکلرال می‌تواند با حفظ رطوبت و هیدراته نگه‌داشتن چشم، علائم خشکی چشم را رفع کند.
آیا خشکی چشم خطرناک است؟
خشکی چشم می‌تواند باعث سوزش و خارش چشم، سردرد و تاری دید شود و احتمال ابتلا به عفونت‌های چشمی را بیشتر کند.
