امروزه داروهای دیابت به طور گستردهای برای درمان چاقی مزمن و لاغری استفاده میشوند. یکی از این داروها داروی اوزمپیک (سماگلوتاید) است که میتواند با افزایش ترشح انسولین باعث کاهش اشتها و لاغری بشود. اگر کنجکاو هستید که بدانید سماگلوتید چیست و آمپول اوزمپیک برای لاغری چه تأثیری دارد تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
سماگلوتاید چیست؟
سماگلوتاید یا سماگلوتید جز داروهایی است که به آن آگونیست گیرنده پپتید-1 شبه گلوکاگون (GLP-1) گفته میشود. این دارو رفتار هورمون GLP-1 را تقلید میکند و بدن را وادار به ترشح انسولین میکند. سماگلوتید و لاغری از این نظر به هم مرتبت هستند که افزایش انسولین باعث کاهش قند خون، کاهش سرعت تخلیه معده و کاهش اشتها میشود.
داروی سماگلوتید در کنار رژیم غذایی و ورزش برای کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 و همچنین برای لاغری در بزرگسالانی که شاخص توده بدنی آنها مساوی یا بیشتر از 27 کیلوگرم بر مترمربع است استفاده میشود. داروی سماگلوتید با نامهای تجاری اوزمپیک (Ozempic) و ویگووی (Wegovy) در بازار عرضه میشود.
عناصر سازنده سماگلوتاید
پپتید شبهگلوکاگون ۱ یا Glucagon-like peptide-1 که بهاختصار به آن GLP-1 میگوییم، یک هورمون پپتیدی با فرمول شیمیایی C149H226N40O45 () است که باعث افزایش ترشح انسولین در بدن انسان میشود. سماگلوتید یک آگونیست گیرنده پپتید-۱ شبه گلوکاگون است که عملکرد هورمون GLP-1 را تقلید میکند و فرمول شیمیایی آن C187H291N45O59 () است. سماگلوتید از نظر شیمیایی شبیه هورمون GLP-1 است با این تفاوت که 6 آمینو اسید اول آن را ندارد و ساختار شیمیایی آن در موقعیت 8 و 34 تغییر داده شده است. در موقعیت 8 و 34 آلانین و لیزین به ترتیب با اسید 2-آمینو ایزوبوتیریک و آرژنین جایگزین می شوند.
مکانیسم اثر آمپول اوزمپیک
پپتید شبهگلوکاگون ۱ یا GLP-1 یک هورمون پپتیدی است که بعد از خوردن غذا در برخی از سلولهای روده و در نورونهای ساقه مغز ساخته میشود. این هورمون که به آن پپتید-۱ شبه گلوکاگون هم گفته میشود، باعث افزایش ترشح انسولین و کاهش قند خون میشود.
همان طور که پیشتر گفتیم آمپول اوزمپیک یا همان داروی سماگلوتید برای لاغری استفاده میشود. این دارو آگونیست گیرنده پپتید-۱ شبه گلوکاگون است که با تقلید از عملکرد هورمون GLP-1، باعث افزایش ترشح هورمون انسولین و کاهش قند خون میشود. در نتیجه افزایش ترشح انسولین، سماگلوتید باعث کم شدن سرعت تخلیه غذا از معده و کاهش اشتها میشود همچنین از آزاد شدن کربوهیدارتی که در کبد ذخیره شده است جلوگیری میکند. در نتیجه داروی سماگلوتید برای لاغری و کم کردن اشتها هم استفاده میشود.
سماگلوتید و لاغری
داروی سماگلوتید برای لاغری و درمان چاقی مزمن استفاده میشود. سماگلوتید با افزایش ترشح انسولین، قند خون را کمتر میکند و همچنین مانع از تجزیه گلیکوژن ذخیره شده در کبد به گلوکز میشود. همچنین سرخت هضم و تخلیه غذا از معده را کمتر میکند. این تغییرات باعث اشتها و کاهش کالری دریافتی میشوند. در نهایت دریافت کمتر کالری بهمرور باعث کاهش وزن میشود. مصرف داروی سماگلوتید در کنار ورزش و رژیم لاغری مناسب، باعث لاغری بیشتر و کاهش وزن میشود و خطر سکته قلبی و مغزی را کمتر میکند.
مارکهای سماگلوتاید
داروی سماگلوتید برای لاغری در شکلهای مختلفی قابلاستفاده است که عبارتاند از:
- داروی اوزمپیگ: داروی اوزمپیگ یک آمپول است که یکبار در هفته و برای بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 تزریق میشود. این دارو در بیمارانی که در معرض ابتلا به بیماریها و مشکلات قلبی عروقی هستند استفاده میشود تا خطر سکته قلبی و مغزی را کم کند.
- داروی ویگووی: داروی ویگووی یکی دیگر از فرمهای تزریقی سماگلوتاید است که بهصورت زیر جلدی تزریق میشود. این دارو برای لاغری و همچنین کاهش خطر سکته قلبی و مرگ تجویز میشود.
- داروی ریبلسوس: داروی ریبلسوس یک قرص است که حاوی سماگلوتید است. قرص سماگلوتید در کنار رژیم و ورزش برای کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت استفاده میشود.
نحوه مصرف داروی سماگلوتاید
همانطور که قبلاً هم اشاره کردیم داروی سماگلوتید برای لاغری سریع در دو صورت آمپول با نامهای تجاری اوزمپیک و ویگووی و همچنین به شکل خوراکی تحت عنوان قرص ریبلسوس تولید میشود.
داروی لاغری ویگووی و اوزمپیک باید یکبار در هفته تزریق شود و دوز آن توسط پزشک تعیین میشود؛ اما قرص ریبلسوس باید بهصورت روزانه مصرف شود.
داروی اوزمپیک چیست؟
اوزیمپیک (Ozempic) فرم تزریقی داروی سماگلوتید است. آمپول اوزمپیک به شکل یک قلم تزریقی زیر جلدی در بازار توزیع میشود. این آمپول برای کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) است و در کنار رژیم غذایی مناسب و ورزش تجویز میشود. همچنین آمپول اوزمپیک، برای کمکردن خطر سکته قلب و مغزی در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 و بیماران قلبی نیز استفاده میشود. بعد از مطالعات انجام شده روی میزان تأثیر این دارو بر بیماران دیابتی، مشخص شد که آمپول اوزمپیک برای لاغری نیز مؤثر است. به همین دلیل ممکن است پزشکان این دارو را برای کاهش وزن و لاغری هم تجویز کنند.
آمپول اوزمپیک برای لاغری
آمپول اوزمپیک برای لاغری و کاهش وزن توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تایید نشده است زیرا این دارو در اصل برای کنترل قند خون افراد مبتلا به دیابت نوع دو ساخته شده است. اما براساس تحقیقاتی که انجام شده و نتیجه آن در سایت شرکت تولید کننده این دارو منتشر شده است، این دارو میتواند به بیمار کمک کند که تا 6 کیلوگرم (14 پوند) وزن کم کند.
بر اساس متن منتشر شده توسط دانشگاه کالیفرنیا، گاهی اوقات داروی اوزمپیک برای لاغری هم تجویز میشود. البته نباید فراموش کنید که این دارو باید در کنار ورزش و رژیم غذایی استفاده شود.
دوز و نحوه مصرف اوزمپیک چیست؟
آمپول اوزون پیک برای لاغری یا برای افراد مبتلا به دیابت، باید یکبار در هفته و بهصورت زیرجلدی تزریق شود. قلم تزریقی اوزمپیک در سه مدل تولید شده است که یک مدل آن برای تزریق 0.25 و 0.5 میلیگرم، یک مدل برای تزریق 1 میلیگرم و مدل سوم برای تزریق 2 میلیگرم در هر بار تزریق طراحی شده است. مصرف آمپول اوزمپیک برای لاغری از دوز 0.25 میلیگرم شروع میشود و سپس باتوجهبه شرایط فرد و سلامتی او افزایش پیدا میکند.
شیوه و زمان مصرف دارو
آمپول لاغری اوزمپیک باید یکبار در هفته و هر بار در یک روز ثابت (به طور مثال هر دوشنبه) تزریق شود. برای تزریق آمپول اوزمپیک برای لاغری مراحل زیر را دنبال کنید:
- قبل از تزریق دستهایتان را خوب بشویید.
- درپوش قلم تزریقی را بردارید و یکسرسوزن جدید روی آن نصب کنید.
- این دارو را میتوانید روی شکم یا پشت بازی خود تزریق کنید. پس محل تزریق را انتخاب کنید و آن را ضدعفونی کنید.
- هر دو درپوش روی سرسوزن را بردارید.
- انتهای قلم را بپیچانید و آن را روی دوز موردنیاز خود قرار دهید.
- قلم را بهصورت عمودی نسبت به پوست نگه دارید و سرسوزن را وارد پوست خود کنید. سپس انتهای قلم را فشار دهید و نگه دارید تا در محل نشاندهنده دوز عدد صفر ظاهر شود. بهآرامی تا عدد شش بشمرید و سوزن را از پوست خود خارج کنید.
- سرسوزن را جدا کنید و آن را به طور بیخطر و ایمن دور بیندازید.
تداخلات دارویی اوزمپیک
تزریق آمپول اوزمپیک برای لاغری و کنترل قند خون ممکن است با برخی از داروها تداخل ایجاد کند.
- مصرف هم زمان داروهای حاوی انسولین مثل انسولین گلارژین، انسولین آسپارت و انسولین ایزوفان با داروی اوزمپیک میتواند باعث افت شدید قند خون و بروز هیپوگلیسمی شود.
- داروهای حاوی سولفونیل اوره نیز ممکن است با آمپول اوزمپیک تداخل داشته باشند و خطر افت قند خون را افزایش دهند.
- برخی از داروهای خوراکی مثل فنی توئین و سیتاگلیپتین هم با این آمپول تداخل دارند.
- این دارو با برخی از ویتامینها مکملها مثل مکمل آلفا لیپوئیک اسید و برخی داروهای گیاهی نیز تداخل دارد.
بنابراین، هنگام مصرف داروی اوزمپیک برای لاغری یا برای کنترل قند خون، حتماً تمامی داروهایی که مصرف میکنید را به پزشک خود و به دکتر داروخانه اطلاع دهید.
چه اتفاقی میافتد اگر شما یک دوز از این دارو را فراموش کنید؟
اگر یک دوز از داروی سماگلوتید را فراموش کردید بهتر است این موضوع را به پزشک خود اطلاع بدهید. اما دستورالعمل کلی در این موارد برای مصرف شکلهای مختلف داروی سماگلوتید بهصورت زیر است:
قرص ریبلسوس: دوز فراموش شده را رها کنید و دوز بعدی را در زمان تعیین شده و معمول مصرف کنید.
آمپول اوزمپیک: در صورت فراموشکردن دوز، دراسرعوقت دوز موردنیاز خود را تزریق کنید و سپس برنامه معمول خود را ادامه بدهید. اگر 5 روز از زمانی که باید دارو را تزریق میکردید گذشته بود، از تزریق آن دوز پرهیز کنید و دوز بعدی را سروقت خود تزریق کنید.
آمپول ویگووی: دوزی از داروی لاغری ویگووی که فراموش کردهاید را در اسرع وقت تزریق کنید. اما اگر کمتر از 48 ساعت تا نوبت بعدی تزریق دارو زمان باقی مانده است، این دوز را فراموش کنید و دوز بعدی را در زمان مناسب خود تزریق کنید.
اگر از این دارو بیش از حد مصرف کنید، چه اتفاقی میافتد؟
مصرف بیش از حد داروی سماگلوتید یا اوزمپیک میتواند باعث
- حالت تهوع
- ضعف
- سردرد
- احساس خستگی
- مشکلات گوارشی مثل استفراغ، اسهال، دلدرد یا یبوست
- نارسایی کلیوی
- پانکراتیت یا التهاب پانکراس
- افت شدید قند خون
شود. درصورتیکه این دارو را بیشتر از دوز تعیین شده مصرف کردید بهتر است به مرکز درمانی مراجعه کنید تا درمان دارویی موردنیاز شما انجام شود.
در هنگام مصرف این دارو باید از چه مواردی اجتناب کنید؟
- داروی سماگلوتید میتواند اثرات سمی و مخرب نوشیدنیهای الکلی را بیشتر کند. پس در زمان مصرف این دارو از نوشیدن الکل پرهیز کنید.
- دارو را بر اساس دستورالعمل داده شده مصرف کنید و دوز آن را خودسرانه کموزیاد نکنید.
- در مدتزمان مصرف این دارو برای بارداری اقدام نکنید. اگر برای بارداری تصمیم گرفتهاید، این مورد را به پزشک خود اطلاع بدهید.
- با شروع مصرف داروی سماگلوتاید رژیم غذایی و فعالیت بدنی خود را یکدفعه تغییر ندهید. بلکه این کار را به کمک یک متخصص تغذیه و بهمرور انجام بدهید.
- بدون مشورت با پزشک مصرف یک داروی جدید را شروع نکنید.
- در مدتزمان مصرف دارو سماگلوتید بهتر است مصرف غذاهای پرکالری و چرب را به حداقل برسانید.
تفاوت اوزمپیک و ویگووی در چیست؟
اوزمپیک و ویگووی هر دو نوعی آمپول هستند که حاوی سماگلوتاید هستند و توسط یک شرکت داروسازی تولید شدهاند. تفاوت آنها در دوز آنها است. داروی لاغری ویگووی نسبت به ازمپیک حاوی دوز بالاتری از داروی سماگلوتاید است.
آمپول ویگووی برای کاهش وزن و لاغری طراحی و ساخته شده است و برای این مورد، مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا قرار گرفته است؛ اما آمپول اوزمپیک که گاهی اوقات مردم به آن داروی اوزون پیک هم میگویند، به طور خاص برای بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 ساخته شده است. تزریق آمپول اوزمپیک برای لاغری هنوز توسط سازمان FDA تأیید نشده است.
چه کسانی میتوانند آمپول اوزمپیک مصرف کند؟
آمپول اوزمپیک معمولاً برای افرادی که مبتلا به دیابت نوع 2 هستند، اضافهوزن دارند (شاخص بدنی بالاتر از 27) و در معرض خطر سکته قلبی و مغزی هستند تجویز میشود. البته قبل از تجویز این دارو، سلامتی فرد باید بهخوبی ارزیابی شود و سابقه خانوادگی او نیز بررسی شود.
چه کسانی نمیتوانند آمپول اوزمپیک مصرف کنند؟
- در مطالعاتی که روی جوندگان انجام شده است، توده و سرطان تیروئید (کارسینوم مدولاری تیروئید) در جوندگانی که از این دارو مصرف کردهاند گزارش شده است. به همین دلیل استفاده از دارو ازمپیک در افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان تیروئید یا بیماریهای مربوط به غدد درون ریز به خصوص سندرم نئوپلازی متعدد غدد درون ریز نوع 2 دارند، توصیه نمیشود.
- افرادی که به سماگلوتید حساسیت دارند نیز نباید از داروی اوزمپیک برای لاغری یا درمان دیابت استفاده کنند.
- همچنین لازم به ذکر است که آمپول ازمپیک برای درمان دیابت نوع 1 نیز مؤثر نیست و فقط به افراد مبتلا به دیابت نوع 2 کمک میکند.
- این دارو در دوران بارداری و شیردهی نیز نباید استفاده شود.
- افرادی که دارای نارسایی کلیوی، بیماریها و اختلالات مربوط به معده و روده، پانکراتیت یا رتینوپاتی دارند نباید از این دارو استفاده کنند.
عوارض آمپول اوزمپیک
استفاده از داروی اوزمپیک می تواند به دو گروه عوارض خفیف و عوارض جدی منجر شود.
عوارض خفیف امپول اوزمپیک
همانطور که گفته شد داروی اوزمپیک دارای عوارض خفیفی هستند که عبارتاند از:
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- دلدرد
- سوزش سر معده
- نفخ
- ازدستدادن اشتها
- آنفولانزای معده
- آبریزش بینی
- گلودرد
- سردرد
- سرگیجه
- خستگی
- افت قند خون
عوارض جدی امپول اوزمپیک
بر اساس متن منتشر شده توسط شرکت تولیدکننده دارو اوزمپیک، این دارو میتواند باعث بروز عوارض جدی مختلفی شود که عبارتاند از:
- پانکراتیت یا التهاب پانکراس: این عارضه با درد شدید در ناحیه شکم و معده بروز میکند که از بین نمیرود. این درد ممکن است با استفراغ همراه باشد. در این حالت باید تزریق آمپول اوزمپیک برای لاغری یا برای دیابت را متوقف کنید و فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
- تغییر در بینایی: امپول اوزمپیک میتواند تغییراتی در بینایی شما ایجاد کند. شما باید این مورد را سریعاً به پزشک خود اطلاع بدهید.
- افت قند خون یا هیپوگلیسمی: تزریق آمپول اوزون پیک در کنار دیگر داروهای کاهنده قند خون مثل سولفونیل اوره یا انسولین میتواند باعث افت قند خون شود. علائم افت قند خون یا هیپوگلیسمی شامل سرگیجه، سبک بودن سر، تاری دید، تحریکپذیری و اضطراب، تغییرات خلقی، گرسنگی، گیجی، تعریق، خوابآلودگی، لرزش، ضعف، گفتار نامفهوم، تپش قلب و احساس بیقراری است.
- مشکلات کلیوی: اسهال و استفراغ از عوارض آمپول اوزمپیک است که باعث ازدسترفتن آب بدن میشود. این مسئله ممکن است باعث بدتر شدن مشکلات کلیوی شود به همین دلیل باید هنگام مصرف این دارو آب زیادی بنوشید.
- آلرژی و حساسیت یکی از عوارض احتمالی مصرف داروی سماگلوتید یا اوزمپیک است. تورم صورت، لبها، گلو یا زبان، سختشدن تنفس یا عمل بلع، بثورات یا خارش پوست، سرگیجه، تپش قلب شدید و غش از علائم مصرف این دارو هستند که در صورت مشاهده این علائم باید مصرف دارو را سریعاً قطع کنید و به مرکز درمانی مراجعه کنید.
- مشکلات صفراوی: مشکلات صفراوی هم در افرادی که از آمپول ازمپیک استفاده کردهاند مشاهده شده است. علائم آن عبارتاند از: احساس درد در بالای شکم، تب، زردشدن پوست یا چشمها و روشن شدن رنگ مدفوع. این مورد نیز باید سریعا به پزشک اطلاع داده شود.
سخن پایانی
یکی دیگر از داروهای دیابت نوع دو که این روزها برای لاغری و کاهش وزن استفاده میشود سماگلوتید است. این دارو در فرمها مختلف تزریقی و خوراکی موجود است که همگی با افزایش ترشح انسولین، باعث کاهش اشتها و کاهش کالری دریافتی میشوند. اوزمپیک و ویگووی آمپولهایی هستند که حاوی سماگلوتید هستند و باید هفتهای یکبار تزریق شوند. این داروها با کنترل قند خون و کاهش آن باعث لاغری میشوند؛ اما باید هم زمان با رژیم غذایی مناسب و ورزش استفاده شوند.
دکتر خورشیدی
سوالات متداول
برخی از مهمترین سوالاتی که درباره آمپول اوزمپیک برای لاغری از سوی کاربران متداول است، به شرح زیر می باشد:
آیا امکان خرید ازمپیک با بیمه وجود دارد؟
ازآنجاییکه داروی ازمپیک برای کنترل سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع دو استفاده میشود، این دارو در برخی از کشورها تحت پوشش بیمه قرار دارد؛ اما فروش آن در ایران آزاد و بدون بیمه است.
آیا قرص لاغری اوزمپیک هم وجود دارد؟
داروی اوزمپیک یک نوع آمپول است و با این نام به شکل قرص وجود ندارد؛ اما داروی دیگری تحت عنوان قرص ریبلسوس وجود دارد که حاوی سماگلوتید یا ماده اصلی تشکیلدهنده داروی اوزمپیک است. مصرف قرص ریبلسوس میتواند با کاهش وزن همراه باشد و منجر به لاغری شود؛ اما این دارو در اصل برای افراد مبتلا به دیابت ساخته شده است.
آیا باید از اوزمپیک به مدت طولانی استفاده کرد؟
مدتزمان استفاده از داروی ازمپیک باید توسط پزشک و بر اساس شرایط بیمار تعیین شود.